آینده پژوهی فلز سرخ: تحلیل جهش ۷۰ درصدی تقاضای مس تا سال ۲۰۵۰
مس، فلزی که هزاران سال است به عنوان شریان حیاتی تمدن و صنعت شناخته میشود، اکنون در آستانه ایفای نقشی به مراتب بزرگتر در شکلدهی به آینده جهان قرار گرفته است. این فلز دیگر تنها یک کالای صنعتی نیست؛ بلکه به عصب اصلی اقتصاد دیجیتال و پایدار فردا تبدیل شده است. بر اساس گزارش اخیر غول معدنی جهان، BHP، با عنوان «چگونه مس آینده ما را شکل خواهد داد؟»، پیشبینی میشود تقاضای جهانی برای مس تا سال ۲۰۵۰ با یک جهش ۷۰ درصدی مواجه شود. این به معنای افزایش ۲۲.۱ میلیون تنی نسبت به سطح سال ۲۰۲۱ است. برای درک مقیاس این عدد، تصور کنید که بیش از ۱۶ معدن به اندازه «اسکوندیدا» (بزرگترین معدن مس جهان) با تمام ظرفیت خود به طور همزمان فعالیت کنند.
مطالعه بیشتر: چشمانداز تقاضای مواد معدنی در آینده

کلانروندهای سهگانه: چرا آینده جهان به مس گره خورده است؟
برخلاف چرخههای تقاضای گذشته که اغلب سینوسی و متمرکز بر یک فناوری یا منطقه خاص بودند، آینده پژوهی بازار مس نشاندهنده یک تغییر ساختاری و بنیادین است. جهش تقاضا در ۲۵ سال آینده، نه موجی، بلکه یک سونامی خواهد بود که توسط سه کلانروند قدرتمند هدایت میشود:
۱. گسترش اقتصادی سنتی: شهرنشینی و رشد اقتصادی در بازارهای نوظهور همچنان به عنوان یک محرک پایه عمل میکند و نیاز به مس در ساختوساز و کالاهای مصرفی را افزایش میدهد.
۲. گذار جهانی انرژی (Energy Transition):این مورد بزرگترین و مهمترین محرک است. حرکت جهان به سمت کربنزدایی و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، نیازمند حجم عظیمی از مس است. سیستمهای انرژی پاک ذاتاً بسیار مسمحورتر از سیستمهای مبتنی بر سوخت فسیلی هستند.
۳. انقلاب سریع دیجیتالیسازی (Digitalization):از گسترش مراکز داده (Data Centers) و شبکههای 5G گرفته تا اینترنت اشیاء (IoT) و هوش مصنوعی، همگی به زیرساختهای ارتباطی قدرتمندی نیاز دارند که بر پایه رسانایی بینظیر مس بنا شدهاند.
این سه نیرو به طور همزمان در حال وقوع هستند و یک تقاضای پایدار، گسترده و بلندمدت برای مس ایجاد کردهاند که در تاریخ بیسابقه است.
مطالعه بیشتر: آینده نگاری تأثیر هوش مصنوعی بر تقاضای جهانی مس
مطالعه بیشتر: آینده پژوهی کلانشهرهای آینده - یادداشت های یک آینده پژوه
تحلیل بخشهای کلیدی: موتورهای رشد تقاضای مس
اگرچه رشد تقاضا در تمام بخشها از جمله ساختوساز (افزایش ۳۸.۴۶ درصد)، کالاهای سرمایهای (افزایش ۵۳.۳۳ درصد) و کالاهای مصرفی (افزایش ۵۹.۵۷ درصد) تا سال ۲۰۵۰ قابل توجه خواهد بود، اما دو بخش به عنوان موتورهای اصلی این انقلاب عمل خواهند کرد: حمل و نقل و زیرساختهای قدرت. این دو حوزه، پیشتازان برقیسازی و انتقال انرژی در جهان هستند.
بخش حمل و نقل: جهش ۲۲۳ درصدی در مسیر برقیسازی
آیندهنگاری تقاضای مس در بخش حمل و نقل، چیزی کمتر از یک انفجار را نشان نمیدهد. پیشبینی میشود تقاضا در این بخش با جهشی ۲۲۳.۵۳ درصدی، از ۳.۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ میلیون تن در سال ۲۰۵۰ برسد. این رشد خارقالعاده عمدتاً ناشی از انقلاب خودروهای الکتریکی (EVs) است.
یک خودروی برقی در مقایسه با یک خودروی بنزینی سنتی، به طور قابل توجهی مس بیشتری مصرف میکند. اما داستان به خود خودروها ختم نمیشود. ساخت و توسعه زیرساختهای شارژ در مقیاس جهانی، برقیسازی سیستمهای راهآهن و گسترش حمل و نقل عمومی پاک، همگی نیازمند شبکههای گستردهای از کابلکشی مسی هستند. خواص فیزیکی مس، از جمله رسانایی الکتریکی فوقالعاده، دوام بالا و قابلیت بازیافت، آن را به عنصری بیجایگزین در این کاربردها تبدیل کرده و تلاشها برای جایگزینی آن را تاکنون ناکام گذاشته است.
مطالعه بیشتر: آینده پژوهی خودروهای برقی؛ آینده حملونقل در دستان خودروهای الکتریکی
زیرساختهای قدرت: ستون فقرات مسیِ گذار انرژی
بخش زیرساختهای قدرت، دومین موتور اصلی این تحول است که پیشبینی میشود تقاضای آن با رشد ۶۹.۰۹ درصدی، از ۵.۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ به ۹.۳ میلیون تن تا سال ۲۰۵۰ افزایش یابد. این بخش، ستون فقرات گذار انرژی جهانی است.
سیستمهای انرژی تجدیدپذیر مانند توربینهای بادی و پنلهای خورشیدی به مراتب مسبرتر از نیروگاههای سنتی هستند. علاوه بر تولید، انتقال این انرژی پاک به مصرفکنندگان نیازمند تقویت و مدرنسازی شبکههای برق در سراسر جهان است. همچنین، توسعه سیستمهای ذخیرهسازی انرژی (باتریها) برای تضمین پایداری شبکه، خود به حجم عظیمی از مس نیازمند است. نکته تحلیلی مهم دیگر این است که ردپای کربن تولید مس در مقایسه با جایگزینهایی مانند آلومینیوم نسبتاً پایینتر است، که این ویژگی در دنیای متمرکز بر کربنزدایی، مزیت رقابتی مس را دوچندان میکند.
نقش مس در اقتصاد جهانی در حال دگرگونی از یک کالای صنعتی به یک فلز استراتژیک برای آینده پایدار و فناورانه است. برای فعالان صنعت معدن، این یک فرصت تاریخی برای پاسخ به تقاضای فزاینده و همزمان، یک مسئولیت بزرگ برای پیشبرد نوآوری و استخراج پایدار است. آیندهای که بر پایه برق، داده و پایداری بنا میشود، نیازمند یک ستون فقرات مسی قدرتمند است و درک این واقعیت، کلید راهبری در اقتصاد فردا خواهد بود.
منابع: