آینده پژوهی خودروهای برقی؛ آینده حمل‌ونقل در دستان خودروهای الکتریکی
جهان در حال تغییر است، اما این بار نه با صدای غرش موتورهای بنزینی، بلکه با زمزمه‌ای آرام از موتورهای برقی. این جمله، شاید بهترین توصیف برای تحولی باشد که در دهه اخیر در صنعت حمل‌ونقل رخ داده است. روزگاری، خودروهای الکتریکی تنها یک ایده آرمان‌گرایانه در ذهن مخترعان بودند؛ اما امروز، خیابان‌های شهرهای بزرگ جهان، از پکن تا برلین، شاهد حضور روزافزون این خودروها هستند. این انقلاب خاموش نه‌تنها نویدبخش کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی است، بلکه نشان‌دهنده آینده نگاری بشر در بازتعریف سبک زندگی و اقتصاد است؛ اما این تحول تا کجا پیش خواهد رفت و چه تأثیری بر آینده ما خواهد گذاشت؟ در این نوشتار با آینده پژوهی در صنعت حمل‌ونقل، به بررسی ابعاد این دگرگونی و نقش کشورهای پیشرو در آن می‌پردازیم.
پیش‌بینی رشد خودروهای برقی تا سال ۲۰۳۰
بر اساس گزارش سالانه چشم‌انداز جهانی خودروهای الکتریکی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) منتشر شده، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، خودروهای الکتریکی، شامل مدل‌های تمام‌برقی و هیبریدی پلاگین حدود ۳۵ درصد از فروش جهانی خودروهای جدید را تشکیل دهند. این رقم در مقایسه با پیش‌بینی سال گذشته این آژانس، که سهمی کمتر از ۲۵ درصد را تخمین زده بود، نشان‌دهنده شتاب خیره کننده این تحول است. این تغییر نه‌تنها نتیجه پیشرفت‌های فناوری، بلکه حاصل سیاست‌گذاری‌های آینده نگرانه دولت‌ها در سراسر جهان است. شکل شماره‌ی 1 این آمار را نشان می‌دهد.
نقش کشورهای پیشرو در حمل‌ونقل پاک
یکی از عوامل کلیدی این جهش، قانون کاهش تورم در ایالات متحده (US Inflation Reduction Act) است که در آگوست گذشته به تصویب رسید. این قانون با اختصاص میلیاردها دلار مشوق برای خرید و تولید خودروهای الکتریکی، زمینه‌ساز تحولی بزرگ در بازار خودروی این کشور شده است. اگر چه در سال گذشته تنها ۸ درصد از فروش خودروهای جدید در آمریکا به خودروهای الکتریکی اختصاص داشت، اما پیش‌بینی می‌شود که تا انتهای سال ۲۰۲۵، این رقم به بیش از ۲۰ درصد برسد. علاوه بر این، پیشنهاد اخیر آژانس حفاظت از محیط‌زیست آمریکا برای اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌تر بر انتشار گازهای گلخانه‌ای، می‌تواند این روند را تسریع کند. با این حال، ایالات متحده هنوز در مقایسه با دیگر قدرت‌های جهانی در این حوزه عقب‌تر است.
چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان، پیشتاز این انقلاب است. بیش از نیمی از ۲۶ میلیون خودروی الکتریکی موجود در جهان تا سال گذشته در چین تردد می‌کردند. این کشور نه‌تنها بزرگ‌ترین بازار مصرف خودرو است، بلکه با ظهور شرکت‌هایی مانند بی‌وای‌دی (BYD)، که در سه‌ماهه گذشته عنوان پرفروش‌ترین برند خودرو در چین را از فولکس‌واگن ربود، به یک قدرت تولید در این حوزه تبدیل شده است. بی‌وای‌دی، با کنار زدن غول‌های سنتی صنعت خودرو، نشان داد که نوآوری و تمرکز بر فناوری‌های پاک می‌تواند قواعد بازی را تغییر دهد. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، خودروهای الکتریکی ۶۲ درصد از فروش خودروهای جدید در چین را به خود اختصاص دهند، در حالی که اروپا با ۵۸ درصد در جایگاه بعدی قرار خواهد گرفت. این اعداد نشان‌دهنده آینده پژوهی موفق چین در حوزه حمل‌ونقل پاک است.
اهمیت خودروهای برقی در کاهش آلودگی
اما چرا این تحول تا این حد اهمیت دارد؟ بخش حمل‌ونقل یکی از بزرگ‌ترین منابع انتشار دی‌اکسید کربن در جهان است و خودروهای سواری نقش مهمی در این میان دارند. در حالی که گسترش حمل‌ونقل عمومی و ترویج سبک زندگی بدون خودرو می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته باشد، خودروهای الکتریکی به دلیل دسترسی گسترده و انطباق با عادات روزمره مردم، به‌عنوان راه‌حلی عملی و سریع برای کاهش آلودگی شناخته می‌شوند. این خودروها، با حذف سوخت‌های فسیلی از چرخه حمل‌ونقل، گامی بزرگ به سوی تحقق اهداف اقلیمی، مانند دستیابی به انتشار صفر خالص تا سال ۲۰۵۰، برمی‌دارند .
چالش‌های پیش روی خودروهای برقی
با این حال، این تحول خالی از چالش نیست. در ایالات متحده، نبود خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه یکی از موانع اصلی پذیرش گسترده این فناوری است. برخلاف بازارهای جهانی که صدها مدل الکتریکی با قیمت زیر ۳۰ هزار دلار عرضه می‌کنند، در آمریکا چنین گزینه‌هایی محدود است. قانون کاهش تورم، اگرچه مشوق‌های مالی قابل‌توجهی ارائه کرده، اما بیشتر به سود خودروهای گران‌قیمت بوده و کمتر به افزایش تنوع مدل‌های مقرون‌به‌صرفه کمک کرده است. این موضوع می‌تواند روند پذیرش خودروهای الکتریکی در میان اقشار متوسط و کم‌درآمد را کند کند.
(مطالعه بیشتر: تحلیل روندها در آینده پژوهی: راهنمای کاربردی برای سازمان‌های پیشرو)
از سوی دیگر، رقابت جهانی در این صنعت به نفع مصرف‌کنندگان و محیط‌زیست عمل می‌کند. چین با سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت‌های شارژ و تولید باتری، نه‌تنها بازار داخلی خود را تقویت کرده، بلکه به صادرکننده‌ای بزرگ در این حوزه تبدیل شده است. اروپا نیز با سیاست‌های سخت‌گیرانه اقلیمی و حمایت از تولیدکنندگان محلی، در این مسیر پیش می‌رود. این رقابت، نوآوری را تسریع کرده و هزینه‌های تولید را کاهش داده است، به‌طوری که خودروهای الکتریکی به‌تدریج در دسترس‌تر می‌شوند.
چشم‌انداز حمل‌ونقل پاک در آینده
آینده نگاری حمل‌ونقل نشان می‌دهد که خودروهای الکتریکی فراتر از یک فناوری، نمادی از تعهد بشر به پایداری هستند. تا سال ۲۰۳۰، خیابان‌های جهان مملو از این خودروها خواهند بود، اما این تنها گام نخست است. آینده پژوهی این حوزه به ما می‌گوید که برای رسیدن به جهانی پاک‌تر، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تولید خودروهای ارزان‌قیمت و افزایش آگاهی عمومی هستیم. این انقلاب به همکاری جهانی و تصمیم‌های جسورانه امروز بستگی دارد. آیا می‌توانیم این تحول را به‌موقع به سرانجام برسانیم؟ شاید روزی برسد که صدای موتورهای بنزینی به خاطره‌ای در موزه‌ها بدل شود و جهان با نجوای برق، آینده‌ای سبز را رقم بزند.
منابع: