آینده‌پژوهی تقاضای گاز طبیعی: بازی بزرگ انرژی تا سال ۲۰۴۰
در صفحه شطرنج پیچیده اقتصاد و ژئوپلیتیک جهانی، انرژی همواره یکی از مهره‌های کلیدی بوده است. اما در سال‌های اخیر، یک مهره خاص به جایگاهی استراتژیک و تقریباً بی‌بدیل دست یافته است: گاز طبیعی مایع (LNG). این سوخت فوق‌سرد که توسط تانکرهای غول‌پیکر از اقیانوس‌ها عبور می‌کند، دیگر تنها یک کالا نیست؛ بلکه حامل امنیت انرژی برای یک قاره، موتور رشد اقتصادی برای قاره‌ای دیگر و ابزاری قدرتمند در بازی نفوذ قدرت‌های بزرگ است. حرکات این مهره روی صفحه جهانی، سرنوشت صنایع، اتحادهای سیاسی و حتی سرعت گذار به یک آینده کم‌کربن را تعیین می‌کند. به همین دلیل، آینده پژوهی تقاضای گاز طبیعی، دیگر یک تمرین آکادمیک نیست، بلکه یک جزء حیاتی از آینده نگاری استراتژیک برای دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ انرژی در سراسر جهان است. گزارش اخیر شرکت شل، چشم‌اندازی روشن از این بازی بزرگ تا سال ۲۰۴۰ ارائه می‌دهد.
موتور رشد آینده: عطش سیری‌ناپذیر آسیا برای گاز
تصویری که از آینده بازار جهانی LNG ترسیم می‌شود، یک تصویر از رشد قوی و پایدار است. پیش‌بینی می‌شود که تقاضای جهانی برای گاز طبیعی مایع تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۵۰ درصد افزایش یابد. اما موتور اصلی این رشد کجا قرار دارد؟ پاسخ به طور قاطع، قاره آسیا است. در این میان، چین نقشی محوری ایفا خواهد کرد. این کشور که به تازگی ژاپن را پشت سر گذاشته و به بزرگ‌ترین واردکننده LNG در جهان تبدیل شده است، احتمالاً در دهه جاری بر رشد تقاضا تسلط خواهد داشت. دلیل این امر، تلاش عظیم صنعت چین برای کاهش انتشار کربن از طریق جایگزینی زغال‌سنگ با گاز طبیعی است. سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در زیرساخت‌های جدید گازی، این حرکت را تقویت می‌کند. در کنار چین، سایر کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا نیز برای تأمین سوخت مورد نیاز رشد اقتصادی خود، به شدت به LNG وابسته خواهند شد، به خصوص که تولید داخلی گاز در این مناطق رو به کاهش است.
بازاری بر لبه تیغ: واقعیت عرضه محدود و قیمت‌های پرنوسان
با وجود چشم‌انداز روشن برای تقاضای گاز طبیعی، سمت عرضه داستان متفاوتی را روایت می‌کند. بازار LNG به صورت ساختاری «سخت و تنگ» باقی خواهد ماند. این بدان معناست که حتی با ورود عرضه‌های جدید در نیمه دوم دهه ۲۰۲۰، تقاضای پنهان و فزاینده در آسیا به سرعت این حجم جدید را جذب خواهد کرد. در نتیجه، آینده بازار احتمالاً با قیمت‌ها و نوساناتی بالاتر از میانگین تاریخی مشخص خواهد شد. اگرچه قیمت‌ها از اوج بی‌سابقه خود در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته‌اند و این امر خریداران آسیایی را به سمت انعقاد قراردادهای بلندمدت جدید سوق داده است، اما شکنندگی بازار همچنان پابرجاست. این شرایط، یک محیط چالش‌برانگیز برای خریداران ایجاد می‌کند و اهمیت برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت ریسک را دوچندان می‌سازد.
مطالعه بیشتر: رباتیک و اتوماسیون در صنعت نفت و گاز
معمای اروپا و علامت سوال آمریکا: عدم قطعیت‌های کلیدی آینده
یک آینده نگاری جامع، تنها به روندهای قطعی نمی‌پردازد، بلکه عدم قطعیت‌های کلیدی را نیز شناسایی می‌کند. در بازار جهانی گاز، دو متغیر بزرگ وجود دارد: اروپا و ایالات متحده. اروپا، پس از بحران اوکراین، تلاش کرده است تا با انعقاد قراردادهای بلندمدت جدید، امنیت انرژی خود را تضمین کند. با این حال، تحلیل‌ها نشان می‌دهد که این قراردادها برای پر کردن شکاف عرضه و تقاضای این قاره در دهه آینده کافی نیست و اروپا همچنان با یک کمبود ساختاری قابل توجه روبرو خواهد بود. از سوی دیگر، ایالات متحده به عنوان یک صادرکننده بزرگ، نقشی حیاتی در تعادل بازار ایفا می‌کند. تصمیم دولت آمریکا برای توقف موقت پروژه‌های جدید صادرات LNG، یک علامت سوال بزرگ برای آینده بازار است. اگر این توقف برای بیش از یک سال ادامه یابد، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بازار جهانی گذاشته و معادلات عرضه را به هم بریزد.
ترسیم نقشه راه آینده: استراتژی در عصر جدید گاز
تصویری که از آینده‌پژوهی تقاضای گاز طبیعی به دست می‌آید، یک تصویر دوگانه است: رشد قوی در کنار شکنندگی و نوسان پایدار. بازی شطرنج انرژی جهانی پیچیده‌تر شده است؛ مراکز تقاضا به سمت شرق در حال حرکت هستند و منابع کلیدی عرضه با عدم قطعیت‌های سیاسی مواجه‌اند. در چنین محیطی، موفقیت از آن بازیگرانی خواهد بود که بهترین استراتژی را برای حرکت مهره‌های خود داشته باشند. این امر نیازمند یک رویکرد فعالانه و مبتنی بر داده برای آینده نگاری است. شرکت‌ها و کشورهایی که بتوانند حرکات بعدی روی صفحه را پیش‌بینی کنند، ریسک‌های خود را مدیریت کرده و موقعیت خود را از طریق قراردادهای بلندمدت و هوشمندانه تثبیت نمایند، برندگان این بازی بزرگ خواهند بود. آینده انرژی، بیش از آنکه به منابع زیرزمینی وابسته باشد، به بینش و استراتژی رهبران آن بستگی دارد.
منابع: