آینده پژوهی بازار جهانی بطریها و ظروف پلاستیکی
برخی اشیاء چنان در تار و پود زندگی روزمره ما تنیده شدهاند که حضورشان را بدیهی میپنداریم. بطریها و ظروف پلاستیکی از این دستهاند؛ حاملان خاموش نوشیدنیها، داروها و مواد غذایی که نبض جامعه مصرفی مدرن را در دست دارند. تحلیل بازار این محصولات، صرفاً یک بررسی اقتصادی نیست، بلکه یک آینده نگاری از الگوهای مصرف، چالشهای زیستمحیطی و مسیر نوآوریهای پیش رو است. این بازار که در سال ۲۰۲۴ اندازهای معادل ۱۵۱.۵ میلیارد دلار داشته، پیشبینی میشود با نرخ رشد سالانه ۴.۳ درصد، تا سال ۲۰۳۴ به افق ۲۳۰.۸ میلیارد دلاری دست یابد. شکل شمارهی ۱ آیندهی این بازار را به تصویر کشیده است.

برای درک عمیقتر این بازار باید به نیروهای غالب در آن نگریست. در حال حاضر پلیاتیلن ترفتالات یا PET با در اختیار داشتن سهم خیرهکننده ۶۳.۲ درصد بازیگر اصلی این میدان است. دلیل این برتری ویژگیهای منحصربهفرد آن یعنی شفافیت، مقاومت و قابلیت بازیافت است که آن را به گزینهای ایدهآل برای صنعت نوشیدنیها تبدیل کرده است. در کنار این ماده فرآیند «قالبگیری دمشی استخراجی (Extraction blow molding)» با سهم ۵۶.۹ درصد به عنوان کارآمدترین روش تولید انبوه این ظروف شناخته میشود. همافزایی میان محبوبیت PET و بهرهوری این فرآیند تولید چرخهای قدرتمند ساخته است که به نیاز روزافزون بازار پاسخ میدهد و چشمانداز آینده تولید را ترسیم میکند.
اما اگر از سمت تقاضا به این بازار نگاه کنیم، موتور محرک این رشد عظیم، صنعت غذا و نوشیدنی است که به تنهایی ۶۱.۵ درصد از تقاضای بازار را به خود اختصاص داده است. این وابستگی عمیق ریشه در شهرنشینی و تمایل فزاینده مصرفکنندگان به محصولات آماده و بستهبندیهای قابل حمل دارد. از منظر جغرافیایی منطقه آسیا-اقیانوسیه با سهمی معادل ۴۷.۲ درصد پیشتاز بلامنازع این بازار است. رشد سریع اقتصادی، افزایش طبقه متوسط و گسترش فرهنگ مصرفگرایی در کشورهایی مانند چین و هند تقاضا برای بستهبندیهای پلاستیکی را به شدت تقویت کرده است. در مقابل بازارهای بالغتری مانند آمریکای شمالی و اروپا هرچند رشد کندتری دارند، اما آینده خود را در نوآوریهای پایدار و بستهبندیهای قابل بازیافت جستجو میکنند.
مطالعه بیشتر: آینده پژوهی کلانشهرهای آینده
با این حال آینده این صنعت در گرو یافتن پاسخی هوشمندانه به یک تضاد بزرگ است. از یک سو تقاضای فزاینده برای راحتی و محصولات بستهبندیشده یک نیروی محرک قدرتمند است و از سوی دیگر نگرانیهای زیستمحیطی مربوط به زبالههای پلاستیکی به یک عامل بازدارنده جدی بدل شده است. دولتها و مصرفکنندگان آگاه به طور فزآیندهای به دنبال محدود کردن پلاستیکهای یکبارمصرف و حرکت به سوی جایگزینهای دوستدار محیط زیست هستند. این دوگانگی بزرگترین چالش و در عین حال مهمترین فرصت برای آینده پژوهی این بازار است و شرکتهایی موفق خواهند بود که بتوانند میان این دو نیروی متضاد تعادل برقرار کنند.
در چنین شرایطی نوآوریهای پایدار کلید ورود به آینده است. روند غالب در این صنعت حرکت به سوی بستهبندیهای زیستتخریبپذیر پلاستیکهای گیاهی و استفاده از مواد بازیافتی است. سرمایهگذاریهای چند میلیون دلاری برای توسعه فناوریهای بازیافت پیشرفته و حمایت دولتها از تحقیقات مرتبط با آلودگی پلاستیک نشاندهنده یک تغییر پارادایم جدی است. این نوآوریها دیگر یک انتخاب اخلاقی نیستند بلکه یک مزیت رقابتی استراتژیک محسوب میشوند که میتوانند وفاداری به برند را در میان مصرفکنندگان آگاه افزایش دهند. آینده نگاری این بازار نشان میدهد که رشد اقتصادی دیگر نمیتواند از مسئولیتپذیری زیستمحیطی جدا باشد و مسیر پیش رو از تلفیق هوشمندانه فناوریهای اقلیمی و پایداری و درک عمیق نیازهای مصرفکننده میگذرد.
منابع: