آینده پژوهی تقاضای مس: چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو
آینده پژوهی حوزه مواد خام و منابع طبیعی، به‌ویژه در عصر گذار انرژی، اهمیتی دوچندان یافته است. یکی از عناصر کلیدی در این مسیر، مس است؛ فلزی که در قلب بسیاری از زیرساخت‌های حیاتی آینده قرار دارد. مس در تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر، انتقال نیرو، سیم‌کشی ساختمان‌ها و موتورهای وسایل حمل‌ونقل برقی نقشی اساسی ایفا می‌کند. می‌توان آن را به‌درستی «رشته ارتباطی حال و آینده» نامید؛ زیرا هرگونه آینده پژوهی در زمینه کربن‌زدایی و برقی‌سازی اقتصاد بدون توجه به این فلز، ناقص خواهد بود.
روند فزاینده تقاضا در آینده
بر اساس تحلیل‌های آینده پژوهانه از مؤسسه بلومبرگ (Bloomberg BNEF)، تقاضای جهانی برای مس تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. این پیش‌بینی که در بطن بسیاری از مطالعات آینده پژوهی انرژی قرار دارد، به‌خاطر نقش حیاتی مس در تحول انرژی و رشد صنعت حمل‌ونقل برقی شکل گرفته است. رشد تقاضای مرتبط با گذار انرژی سالانه حدود ۴ درصد خواهد بود، در حالی‌که کاربردهای سنتی مانند ساخت‌وساز و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی تنها رشدی معادل ۱.۵ درصد خواهند داشت.
در ادامه این روند، آینده پژوهی تقاضای بخش حمل‌ونقل نشان می‌دهد که تا پایان دهه جاری، این بخش از ساخت‌وساز پیشی خواهد گرفت و به بزرگ‌ترین عامل مصرف مس تبدیل می‌شود. تا سال ۲۰۴۰، پیش‌بینی می‌شود مصرف مس در حمل‌ونقل حدود یک‌سوم بیشتر از مصرف در ساختمان‌سازی باشد. چنین تغییراتی، در مطالعات آینده پژوهی، نشانه‌ای از دگرگونی بنیادین در الگوی مصرف مواد خام است.
چالش‌های پیش‌رو و مسیرهای پاسخ‌گویی
از دیدگاه آینده پژوهی عرضه منابع، چالش اصلی این است که تولید اولیه مس تنها حدود ۱۶ درصد تا سال ۲۰۴۰ افزایش خواهد یافت؛ در حالی که فاصله میان عرضه و تقاضا می‌تواند به بیش از ۶ میلیون تن در سال برسد. این موضوع، یکی از مهم‌ترین نقاط هشدار در آینده پژوهی جهانی مواد معدنی به شمار می‌رود.
با توجه به اینکه راه‌اندازی معادن جدید زمان‌بر است و عیار سنگ معدن نسبت به گذشته کاهش یافته، تکیه صرف بر استخراج سنتی نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیاز آینده باشد. در اینجاست که آینده پژوهی به سراغ گزینه‌های مکمل مانند بازیافت می‌رود. بازیافت صنعتی امروز نقش پررنگی در پر کردن شکاف عرضه دارد، اما بازیافت کالاهای مصرفی با نرخ جمع‌آوری حدود ۵۳ درصد، هنوز ناکافی است.
آینده پژوهی سیاستی و اقتصادی
راهکارهای پیشنهادی آینده پژوهی برای ایجاد توازن پایدار، شامل افزایش سرمایه‌گذاری در اکتشاف با ملاحظات زیست‌محیطی، تشویق دولت‌ها به صدور مجوزهای شفاف و پایدار و ارتقاء زیرساخت‌های بازیافت است. کشورهایی که ذخایر مس در اختیار دارند، می‌توانند با آینده پژوهی هوشمندانه و تنظیم سیاست‌های توسعه‌محور، از این روند برای رشد اقتصادی پایدار خود بهره‌برداری کنند.
آینده‌ای متصل به مس
در جمع‌بندی، آینده پژوهی تقاضای مس نشان می‌دهد که این فلز نه فقط ماده‌ای معدنی، بلکه محور اصلی تحولات زیربنایی آینده است. موفقیت در تنظیم درست معادله عرضه و تقاضای مس، مترادف با موفقیت در کربن‌زدایی، تسهیل گذار انرژی و ساختن آینده‌ای پایدارتر خواهد بود. آینده پژوهی در این حوزه، ما را به درک عمیق‌تری از ضرورت‌های امروز و فرصت‌های فردا می‌رساند؛ جایی که مس، بیش از هر زمان دیگری، ارزشمند و استراتژیک خواهد بود.
منابع: