آینده پژوهی تقاضای گازوئیل در صنعت حمل‌ونقل جهانی
آینده پژوهی به‌عنوان ابزاری برای تحلیل روندهای بلندمدت در این سال‌ها نقش مهمی در ارزیابی مسیر مصرف سوخت‌های فسیلی ایفا کرده است. بر پایه مطالعات آینده‌پژوهانه‌ی منتشرشده توسط BloombergNEF، تقاضا برای گازوئیل در دهه پیش‌رو وارد مرحله کاهش می‌شود؛ کاهشی که از تلفیق عوامل اقتصادی، فناورانه و سیاستی شکل گرفته است. آینده پژوهی نشان می‌دهد که اگرچه گازوئیل همچنان نقشی در ناوگان حمل‌ونقل خواهد داشت، اما جایگاه آن به‌تدریج تضعیف خواهد شد و صنایع پالایش با چالش‌های جدی در برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری‌های آتی روبه‌رو می‌شوند. شکل شماره‌ی ۱ این کاهش را نشان می‌دهد.
مطابق سناریوی آینده‌پژوهانه‌ی BNEF، تقاضا برای گازوئیل تا سال ۲۰۵۰ حدود یک سوم افت خواهد داشت. این در حالی است که گازوئیل در بخش حمل‌ونقل سنگین، به‌ویژه کامیون‌های باری، دیرتر از سایر بخش‌ها جایگاه خود را از دست می‌دهد. آینده پژوهی در این حوزه بیانگر آن است که ناوگان‌های تجاری، به علت کندی در جایگزینی تکنولوژی و محدودیت‌های زیرساختی، با تأخیر به سوی گزینه‌های برقی یا سلول سوختی حرکت خواهند کرد.
محرک‌های اصلی در آینده پژوهی کاهش مصرف گازوئیل
برخلاف تصور عمومی، آینده پژوهی نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت، مهم‌ترین عامل کاهش تقاضا برای گازوئیل نه رشد خودروهای برقی، بلکه بهبود بهره‌وری سوخت است. اعمال الزامات سخت‌گیرانه برای مصرف بهینه سوخت در خودروهای سنگین و سبک، موجب خواهد شد که نرخ رشد مصرف گازوئیل تا سال ۲۰۳۰ به شدت مهار شود. آینده پژوهی این روندها، گویای آن است که حتی پیش از گسترش وسیع وسایل نقلیه برقی، بازار با نوعی اشباع تقاضا روبه‌رو خواهد شد.
البته در افق‌های بلندمدت، آینده پژوهی نقش مهم خودروهای بدون آلایندگی را نیز به تصویر می‌کشد. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰، بیش از ۲.۴ میلیارد وسیله نقلیه پاک وارد ناوگان جهانی شوند که بخش عمده‌ای از آن‌ها از سوخت‌های فسیلی مانند گازوئیل بی نیاز خواهند بود. در این سناریو، تحول در بخش حمل‌ونقل عمومی، سرویس‌های اشتراکی مانند اوبر (UBER) و لیفت (Lyft) و همچنین رشد وسایل نقلیه خودران، همگی در مسیر کاهش وابستگی به گازوئیل ایفای نقش خواهند کرد.
آینده پژوهی سیاست‌ها و مسیر گذار پالایشگاه‌ها
از دیدگاه آینده پژوهی، پالایشگاه‌ها در نقطه عطفی قرار دارند. در حالی‌که سود کوتاه‌مدت ناشی از کمبود عرضه در بازار جهانی وسوسه‌انگیز است، سرمایه‌گذاری بلندمدت برای افزایش ظرفیت تولید گازوئیل، ریسک بالایی خواهد داشت. آینده پژوهی BNEF تأکید می‌کند که این صنعت باید میان پاسخ به تقاضای کنونی و آمادگی برای بازارهای آینده که با کاهش مصرف گازوئیل تعریف می‌شوند، تعادل برقرار کند.
در همین راستا، آینده پژوهی حکایت از آن دارد که کشورهای مختلف مسیرهای متفاوتی را انتخاب خواهند کرد. برای نمونه، چین با توسعه ظرفیت پالایشی، به‌دنبال بهره‌گیری از قیمت‌های بالای صادرات است، اما آینده پژوهی داخلی این کشور نیز بر لزوم محدودسازی ظرفیت و کاهش آلایندگی در بخش پالایش تأکید دارد.
آیا پایان گازوئیل نزدیک است؟
اگرچه روندهای آینده پژوهی به‌وضوح مسیر نزولی تقاضای گازوئیل را نشان می‌دهند، اما رسیدن به نقطه صفر هنوز در افق نیست. حتی با وجود رشد چشمگیر خودروهای برقی، تا سال ۲۰۵۰ همچنان بیش از ۲۰ میلیون بشکه در روز سوخت جاده‌ای مورد نیاز خواهد بود. آینده پژوهی این واقعیت را برجسته می‌کند که بدون تحولات بنیادین در فناوری‌های حمل‌ونقل سنگین و تسریع در پذیرش سوخت‌های جایگزین، گازوئیل از صحنه حذف نخواهد شد.
با این‌حال، از منظر آینده پژوهی ، این سوخت در حال ازدست دادن جایگاه خود است و فرصت برای بازیگران سنتی این حوزه محدود و رو به پایان است. آینده پژوهی در تقاضای گازوئیل، نه‌تنها ابزاری برای تحلیل بازار، بلکه چراغی برای سیاست‌گذاران، سرمایه‌گذاران و صنایع حمل‌ونقل در تعیین مسیر فرداست.
منابع: