آینده صنعت معادن و فلزات از منظر آینده‌پژوهی استراتژیک
آینده‌پژوهی استراتژیک از نگاه اسلاتر (1999) توانایی خلق و نگهداری یک دیدگاه رو به جلوی با کیفیت، کاربردی و منسجم است. آینده‌پژوهی از این منظر بر این سوال متمرکز می‌شود که چگونه یک صنعت، سازمان و یا یک شرکت خود را برای آینده آماده کند، به طوری که بتواند مزیت رقابتی خود را همچنان حفظ کرده و بر نوآوری‌های خود بیافزاید. آینده‌پژوهی استراتژیک به سازمان‌ها و شرکت‌ها در کسب بینش درباره تغییرات محیطی کمک می‌کند تا بتوانند تصمیم‌گیری‌های راهبردی درستی برای آینده خود داشته باشند.
آینده صنعت معادن و فلزات
صنعت معادن و فلزات جزء لاینفک هر اقتصاد و جامعه است. این صنعت به عنوان یک تامین کننده اشتغال و مواد ضروری، تقریبا با تمام زنجیره‌های ارزش صنعت مرتبط است. این صنعت با چالش‌ها و عدم قطعیت‌های بسیار در آینده‌ای که قرار است و ملزم است به سمت پایداری پیش برود، روبروست. اگرچه بسیاری از ذینفعان، اهدافی را برای توسعه پایدارتر و مسئولانه‌تر مواد معدنی تعیین کرده‌اند، مسیر به سوی جهانی پایدارتر پر از عدم قطعیت است. فرصتی برای بازیگران مختلف در این بخش وجود دارد تا راه‌حل‌هایی برای این تغییرات ایجاد کنند و فراتر از پذیرش منفعلانه پیامدهای آن‌ها، به سمت اقدام و نوآوری فعالانه حرکت کنند. اکنون درک روشن از چالش‌ها و فرصت‌های بالقوه، کلید موفقیت در یک محیط متغیر و یافتن فرصت‌های جدید برای رشد است. اگرچه هرگز نمی‌توان با قطعیت در مورد آینده صحبت کرد، اما نشانه‌هایی از چگونگی آن وجود دارد که نیازمند یک برنامه‌ریزی استراتژیک برای مواجهه با آن است. به طور خلاصه در آینده صنعت معادن و فلزات به چند تحول مهم می‌توان اشاره داشت که عبارتند از:
- در آینده صنعت معادن و فلزات، یک حرکت پویا به سمت بازیافت و اقتصاد چرخشی محتمل است، اما برای حمایت از این گذار، این صنعت نیازمند تغییرات اساسی از جمله زیرساخت‌های مناسب، وضع قوانین و مقررات لازم و تاکید بر اقتصاد رقابتی است.
- استخراج از بین نخواهد رفت و ادامه خواهد داشت اما بعید است که حجم آن مطابق با رشد تولید ناخالص داخلی، رشد کند. به موازات تقاضا برای اقدامات مسئولیت‌پذیر از نظر زیست‌محیطی و اجتماعی، تقاضا برای اثربخشی هزینه نیز وجود خواهد داشت که نیازمند مشارکت و مدل‌های عملیاتی جدید خواهد بود.
- فناوری کلید موفقیت خواهد بود. شرکت‌های معدنی فرصتی برای تمرکز بر بهینه‌سازی روش‌های خود و افزایش قابلیت‌های تولید خواهند داشت.
- درک بهتر زنجیره تامین و ترجیحات مصرف کننده، اهمیت فزاینده‌ای پیدا خواهد کرد.
صنعت معادن و فلزات در سال 2021 در مواجهه با همه‌گیری کووید-19 نشان داد که توانسته است به طور قابل توجهی از پیامدهای این بیماری سود ببرد. عمده اتفاق مهم در این سال افزایش قیمت کالاها بود. مس، سنگ آهن و لیتیوم همگی در کنار زغال سنگ و گاز طبیعی در افزایش قیمت رکورد زدند. لذا استخراج‌کنندگان توانستند سودهای بی‌سابقه‌ای را به دست آورند و سود سهام را به سهامداران بازگردانند.
درست است با بحران همه‌گیری که این صنعت در سال 2021 با آن مواجه شد توانست سود خوبی کسب کند، اما این موفقیت، کوتاه مدت است. مسئله مهم حرکت جهان به سمت پایداری است، بنابراین صنایعی موفق خواهند بود که خود را با این جریان همگام کنند.
صنعت معادن و فلزات همچون بسیاری از صنایع دیگر همواره با فشار مداوم جوامع بین‌المللی در مورد استخراج سوخت‌های فسیلی روبروست. این صنعت باید بتواند اثبات کند که در مسیر تبدیل شدن به یک صنعت پاک و پایدار، در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار حرکت می‌کند و انتقال سبز را فعال کرده است. این تغییر فرصت‌هایی را برای صنعت در آینده باز می‌کند، مشروط بر اینکه، بازیکنان آن بتوانند ویژگی‌های پایداری خود را از همه لحاظ نشان دهند.
آینده صنعت معادن و فلزات در گرو پایداری
از آنجا که همه صنایع، سازمان‌ها، نهادها و تقریبا هر بخش تولیدی به سمت اهداف پایداری پیش می‌رود، لذا آینده صنعت معادن و فلزات در گرو پایداری است. در آینده، کاربران نهایی فرضا همان‌هایی که سازندگان وسایل نقلیه الکتریکی هستند، می‌خواهند بتوانند به مصرف‌کنندگان بگویند که موادی که استفاده می‌کنند دارای اعتبارنامه بی‌عیب و نقص ESG هستند. این مسئله یک فرصت استثنایی برای بخش معدن و فلزات است تا بتواند خود را به عنوان یک مبارزه‌کنند با تغییرات اقلیمی نشان دهد.
در سال 2021، شاهد بودیم که BHP یک قرارداد تامین نیکل با تسلا امضا کرد و این دو شرکت توافق کردند برای داشتن زنجیره تامین پاک با یکدیگر همکاری کنند. ایلان ماسک (Elon Musk)، مدیر اجرایی تسلا، بارها خواستار تامین پایدار مواد شده است. از همین رو، انتظار می‌رود تقاضای باتری در دهه آینده 500 درصد رشد کند. ریوتینتو (Rio Tinto) در حال کار برای تولید آلومینیوم بدون کربن است و با مصرف‌کنندگانی مانند اپل همکاری می‌کند، در حالی که گلنکور (Glencore) نیز قرارداد تامین کبالت با تسلا را منعقد کرده است. این اتفاقات نشان می‌دهند که شرکت‌ها به سمت همکاری با شرکایی پیش می‌روند که الزامات پایداری را رعایت می‌کنند. همچنین وام دهندگان به طور قابل توجهی مایل به تامین مالی پروژه‌هایی هستند که معیارهای پایداری را برآورده می‌کنند. به ویژه، ورود سازمان‌های دولتی برای کمک به تامین مواد معدنی حیاتی در دوره انتقال انرژی بسیار قابل توجه است.
اهمیت بازیافت در آینده صنعت معادن و فلزات
در مسیر گذار به سمت پایداری، بر اهمیت بازیافت در آینده صنعت معادن و فلزات تاکید می‌شود. برای مثال، گلنکور به طور پیوسته، ظرفیت بازیافت خود را به ویژه برای زباله‌های الکترونیکی افزایش می‌دهد، دو شرکت BHP و Freeport نیزدر Jetti Resources- یک استارت آپ آمریکایی که می‌تواند میلیون‌ها تن مس را از طریق بازیافت وارد چرخه تولید کند- سرمایه‌گذاری کرده‌اند. همچنین پیشرفت‌هایی در فناوری‌های فولاد سبز حاصل شده است که با سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه معدن‌کاران و تولیدکنندگان فولاد در حال تقویت است. انتظار می‌رود که این روندها در سال‌های آینده با بهبود فناوری‌ها شتاب بیشتری بگیرد که روی‌هم‌رفته، اگر قیمت کالاها همچنان به افزایش خود ادامه دهند، این یک چشم‌انداز پرسود برای آینده صنعت معادن و فلزات خواهد بود.
منابع: