سوار بر موج کریپتو

بازارهای ارزهای دیجیتالی همیشه محل مناقشه بودند، چه از اینکه کدام ارز قانونی است و کدام غیرقانونی و چه از آن حیث که اصلا چنین ارزهایی پشتوانه دارند یا نه. این بازارها از زمانی که «زمستان کریپتو» فعلی در اواسط سال 2022 میلادی آغاز شد، دچار آشفتگی شده است و ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال بیش از پیش آشکار شده‌اند. بسیاری از سرمایه‌گذاران این حوزه، دارایی‌های خود را در طی «تابستان دیفای (DeFi)» که از آگوست 2020 میلادی آغاز شد، کسب کردند. با گسترش همه‌گیری کووید_19، ارزش پیشنهادات مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای نیز افزایش یافت. تابستان دیفای در نوامبر 2021 میلادی به پایان رسید. پس از آن سقوط استیبل کوین ترا (stablecoin Terra) در می 2022 رخ داد و به دنبال آن صندوق Three Arrows Capital واقع در سنگاپور در ماه ژوئن، ورشکست شد. پس از آن هم افزایش بیشتر نرخ بهره‌ توسط فدرال رزرو و ورشکستگی FTX اتفاق افتاد. در واقع هر بار ریسک‌ها واضح‌تر می‌شوند. شکل شماره‌ی 1 فراز و فرود بازار کریپتو را نشان می‌دهد.

با وجود چنین فراز و نشیب‌هایی، ارزهای دیجیتال آمده‌اند که بمانند. با این حال برخی از چالش‌ها و ریسک‌ها نیز به دنبال آن‌ها آمده‌اند. شکل شماره‌ی 2 دسته‌بندی خطرات این حوزه را نمایش می‌دهد.

از آنجایی که این بازارها معمولا تحت نظارت دولت‌ها نیستند، تغییرات بسیاری را تجربه می‌کنند. حتی استیبل کوین‌ها که به عنوان ارزهای دیجیتال تقریبا بدون خطر شناخته می‌شوند، هنوز می‌توانند بی‌ثبات باشند. یکی از ویژگی‌های مهم این ارزهای دیجیتال، غیرشفاف بودن آن‌هاست، از این جهت همیشه امکان لغو قراردادها از طرف شخص دوم و یا صرافی‌ها وجود دارد. این ویژگی‌ها همچنین خطرات کلاهبرداری و اعمال مالی غیرقانونی را افزایش می‌دهند. تا جایی که کلاهبرداری در حوزه‌ی ارزهای دیجیتالی، بین سا‌ل‌های 2021 و 2022 میلادی در ولز و انگلستان بیش از 41 درصد افزایش یافته است. ریسک دیگر، خطر سرقت، زیان و آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری است اما ارائه‌دهندگان ارزهای دیجیتال در حال توسعه و نوآوری در این ارزها هستند تا چنین خطراتی را کاهش دهند. خطرهای قراردادهای هوشمند نیز از جمله ریسک‌هایی است که باید مورد توجه قرار بگیرند؛ گاهی خطا در یک رقم، می‌تواند مقادیر زیادی از ارزهای دیجیتال را در کمتر از چند ثانیه به حساب اشتباهی ارسال نماید و زیان‌های ناخواسته را ایجاد کند. همچنین صدمه به شهرت یک صرافی و ورشکستگی آن، می‌تواند مقادیر زیادی از سرمایه‌های افراد را به باد بدهد. استراتژی‌های متفاوتی را می‌توان برای مقابله با این دسته خطرات بکار گرفت. شکل شماره‌ی 3 این دسته خطرات و استراتژی‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد.

با استفاده از هوش بلاک‌چین که به کاربرد تجزیه و تحلیل پیشرفته و تکنیک‌های تحقیقی برای جمع‌آوری اطلاعات و بینش‌ از داده‌های بلاک‌چین اشاره دارد، می‌توان رد مسیر‌های پولی را شناسایی و از خطراتی مانند پولشویی جلوگیری کرد. تحقیقات دارایی، به تحقیقات حول سلامت یک ارز دیجیتالی اشاره دارد. هنگام انجام تحقیقات دارایی، تجزیه و تحلیل مبانی کسب‌و‌کار، سلامت مالی، معماری نرم افزار و توافق‌نامه، ساختار ترازنامه، منبع و مدل کسب‌و‌کار ارز دیجیتال مهم است. با گسترش ارزهای دیجیتالی، رابطه‌ی فروشنده و شرکا باید تغییراتی مانند سیر به سوی شفافیت بیشتر داشته باشد، تا جایی که ممکن است مدل کسب‌وکار یک بانک به طور کلی تغییر کند. موسسات مالی با انجام هر تراکنش به وسیله‌ی بلاک‌چین، درآمد کسب می‌کنند. اثبات مشارکت سهام، به سودی که موسسات مالی با شرکت‌کنندگان در فرآیند تراکنش توسط بلاک‌چین به اشتراک می‌گذارد، اشاره دارد. اینگونه در واقع موسسه، افراد را به ذی‌نفعان یک تراکنش تبدیل می‌کند که کاهش کلاهبرداری و خطرات این‌چنینی را به دنبال خواهد داشت. ذخیره‌سازی ایمن به مدل‌هایی اشاره دارد که بانک‌ها با کمک آن‌ها، از ارزهای دیجیتال مشتریان خود با ضوابط ایمنی بالا مراقبت می‌کنند. راه‌حل‌هایی مانند کیف پول ذخیره‌سازی گرم، کیف پول ذخیره‌سازی سرد و پروتکل‌های چند امضا نمونه‌هایی از این مدل‌ها هستند. گفتگوهای گسترده‌تر مرتبط با ریسک می‌تواند منجر به اعمال نظارت قوی‌تر در سراسر سازمان شود. برای مثال، یک تمرین برنامه‌ریزی سناریو می‌تواند به بانک‌ها و سرمایه‌گذاران کمک کند تا سناریوهای مختلف ریسک را شناسایی کنند، نسبت به چالش‌های احتمالی هوشیار بمانند و در صورت بروز ریسک‌ها با موفقیت بیشتری پاسخ دهند. همچنین موسسات مالی باید به طور مداوم توانایی‌های خود را ارتقا بدهند و با آغوش باز پذیرای فناوری‌ها و تکنیک‌های جدید باشند.

بازارهای مالی دیجیتالی، آینده‌ی دنیای مالی هستند. آنچه می‌تواند به افراد و سازمان‌های مختلف در این بازار آشفته کمک کند، فرآیندهای آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری است. این فرآیند‌ها با روشن‌تر کردن مسیر آینده، ابهامات و عدم‌قطعیت‌ها را می‌کاهند و به مدیران قابلیت دیدن مسیرهای مختلف در آینده را می‌دهند. بی‌شک اندیشیدن پیرامون آینده و خطراتی که به دنبال دارد، می‌تواند از هزینه‌ها و خسارات گزاف ناگهانی جلوگیری کند. از این رو برای سازمان‌ها ضروری است که بدون ترس، گام‌های بلندتری بردارند و به آینده‌های دورتر، با عدم‌قطعیت‌های بیشتر نیز بیاندیشند.