کربن‌زدایی از صنعت معدن
اطراف انسان‌ها مملو از مواهب الهی است؛ عناصر و موادی که یا در خاک، یا در هوا و یا در آب یافت می‌شوند، سنگ‌بنای تمدن جهانی انسان را می‌سازند. از بزرگ‌ترین ساختمان‌ها و پل‌ها تا کوچک‌ترین تراشه‌ها، همه و همه به صنعت معدن وابسته‌اند. این صنعت، خاک زیر پای ما را به دنبال عناصر و ترکیبات گران‌بها کاوش می‌کند. اما با تمام موهبت‌هایی که این صنعت برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد، معایبی هم دارد؛ از نابودی خاک و محیط زیست گرفته تا انتشار گازهای گلخانه‌ای.
معدنکاری در حال حاضر مسئول 4 تا 7 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان است. گستره 1 و گستره 2 انتشار دی‌اکسیدکربن از این صنعت (به ترتیب ناشی از عملیات معدنکاری و مصرف برق) به 1 درصد انتشار جهانی می‌رسد و انتشار متان فرّار از استخراج زغال‌سنگ 3 تا 6 درصد برآورد شده است. انتشارات گستره‌ی 3 که به انتشارات غیرمستقیم نیز معروف است، 28 درصد از انتشارات جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. برای صنعت معدن، انتشار ناشی از زغال‌سنگ را اگرچه کیلومترها دورتر از معدن، می‌توان از این دست به حساب آورد [1].
در واقع، گستره‌ی 1 به انتشار مستقیم یک شرکت، گستره‌ی 2 به انتشار غیرمستقیم از انرژی خریداری شده و گستره‌ی 3 به همه‌ی انتشارات غیرمستقیم دیگر، به عنوان مثال از تأمین‌کنندگان شخص ثالث یک شرکت اشاره دارد. شرکت‌های معدنی اهدافی را برای کربن‌زدایی تعیین کرده‌اند و عمدتاً قصد دارند تا سال‌های 2040 و 2050 میلادی به صفر خالص دست پیدا کنند، اما برخی از آن‌ها در تلاشند تا این روند را ادامه دهند. شرکت ریو تینتو (Rio Tinto)، دومین معدنکار بزرگ جهان، در جولای سال 2023 گفت که نمی‌تواند اهداف کربن‌زدایی سال 2025 میلادی خود را محقق کند، مگر اینکه با اقداماتی مانند درختکاری به خرید آفست (offset) کربن یا اعتبار کربن مبادرت ورزد [2].
در صنعت معدن، بخش عمده‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنایع پایین دستی (گستره‌ی 3) و همچنین در حین معدنکاری زغال‌سنگ به صورت متان فرار رخ می‌دهد. شکل شماره‌ی 1 انتشارات صنعت معدن را نشان می‌دهد [1].
پتانسیل‌های کربن‌زدایی برای معادن مختلف، متفاوت است با این وجود در سراسر صنعت غیر از معادن زغال‌سنگ، می‌توان با استفاده از اهرم‌هایی انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا حد مناسبی کاهش داد که برخی از آن‌ها مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. شکل شماره‌ی 2 برخی از این اهرم‌ها را نشان می‌دهد [1].
برقی‌کردن تجهیزات معدن، مانند کامیون‌های دیزلی و تجهیزات مصرف‌کننده گاز، به تازگی از نظر هزینه اقتصادی شده است. در حال حاضر، تنها 0.5 درصد از تجهیزات معدن کاملاً برقی هستند. با این حال، در برخی موارد، خودروهای برقی باتری‌دار 20 درصد هزینه کل مالکیت (total cost of ownership) کمتری نسبت به خودروهای سنتی با موتور احتراق داخلی دارند [1].
اهرم‌های نام برده شده اقداماتی داخلی و اغلب مربوط به گستره‌ی 1 و 2 انتشارات هستند. بخش مهمی از کربن‌زدایی این صنعت مربوط به انتشارات گستره‌ی 3 می‌باشد که نیاز به تلاش‌هایی فراسازمانی دارد. تلاش‌های بین‌المللی در این حوزه اهمیت فراوانی برای محدود کردن افزایش دمای زمین به 1.5 درجه سانتی‌گراد و رسیدن به صفر خالص دارد.
منابع: